Historia Parafi

SKRZATUSZ - DIECEZJALNE SANKTUARIUM MATKI BOŻEJ BOLESNEJ

1400 - istnieje osada Skrzatusz

1572 - Pierwsza świątynia w Skrzatuszu.

Był to niewielki drewniany kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP.

Konsekracji tego kościoła dokonał w 1572 roku sufragan poznański,

biskup Stanisław Szedziński.

1575

„W czasie zamieszek religijnych podczas odpustu Maryjnego 8 września 1575 w Mielęcinie – niedaleko Tuczna, luteranie napadli na pielgrzymów, a zamieniając miejscową świątynie na zbór, usunęli z niej rzeźbę Piety oraz wszystkie inne przedmioty kultu przedstawiającego Matkę Chrystusa i wrzucili do stawu. Figurka mimo że była obciążona kamieniami, wypłynęła na powierzchnię. Przebywający wówczas w Mielęcinie garncarz Piły, pod pretekstem szukania zabawki dla swoich dzieci, odkupił od luteran figurkę Matki Boskiej. W drodze do Piły zatrzymał się na nocleg w Skrzatuszu. Przy tej okazji pokazał gospodarzom i jeszcze kilku mieszkańcom wsi figurkę, opowiadając historię o jej znieważeniu. Przysłuchująca się opowiadaniu pilskiego garncarza , a wzruszona do łez Katarzyna Kadujska zaczęła nalegać, aby pozostawił figurę w Skrzatuszu. Skruszony jej łzami garncarz uległ i za niewielką opłatą pozostawił ją na domowym ołtarzyku swoich gospodarzy. Pozostała tu jednak tylko parę dni, bowiem w nocy figurka rozjaśniała wielką jasnością i w snach upominała się u Katarzyny Kadujskiej (lub Kadrzyckiej) o godniejsze dla siebie miejsce. Ta, zatrwożona, oddała figurkę kapłanowi o imieniu Benedykt, mieszkającemu wówczas przy kościółku, który dokonał jej uroczystego wprowadzenie do do powstałego w 1572 roku drewnianego kościółka i jako najszlachetniejszy klejnot umieścił figurę w ołtarzu głównym, skąd na przestrzeni wieków rozdziela nieprzebrane łaski. „

Z innych źródeł ( innych jak książka „Królowa Norodu”) wynika że, początkowo figura Matki Boskiej umieszczona była w ołtarzu bocznym pw. Św. Doroty. 14 listopada 1621 roku dwóch wędrujących nocą przez Skrzatusz mieszkańców Piły ujrzało ogromną jasność nad Kościołem. Powiadomiony o tym ksiądz Grabowski stwierdził, że jasność ta biła z figury Matki Bożej przy ołtarzu świętej Doroty.

1605

Od 1605 roku, zwyczajem innych kościołów posiadających cudowne wizerunki, spisywane i potwierdzane pod przysięgą były w tutejszym sanktuarium, uzyskane za przyczyną i orędownictwem Skrzatuskiej Pani cuda i łaski. Wszystkie wcześniejsze zapisy zaginęły.

1660

„Jednocześnie z konsekracją mensy ołtarzowej w dniu 15 listopada 1660 roku, biskup poznański Wojciech Tholibowski ogłosił Skrzatuską Pietę za Cudowną i zatwierdził cuda.”

Narodziny parafii, jezuita ks. Jakub Krueński – pierwszym proboszczem.

1680

W roku 1680 przybył do Sanktuarium w Skrzatuszu król polski Jan III Sobieski, aby wraz z rycerstwem wyjednać za pośrednictwem Matki Boskiej Bolesnej zwycięstwo nad Turkami.

1687 – 1694 - budowa kościoła

Obecny kościół orientowany, pod wezwaniem Wniebowzięcia

Najświętszej Marii Panny, jednonawowy murowany z cegły otynkowany bez wieżowy, pochodzi z fundacji starosty nowodworskiego Wojciecha Konstantego Brezy. Zbudowany został w latach 1687- 1694 przez architekta Bojerszę. Wzorowana na jezuickich obiektach sakralnych wznoszonych we Włoszech świątynia odpustowa, wyposażona została w bogaty i oryginalny wystrój wnętrza.

1690

Po odniesionym zwycięstwie król Jan III Sobieski, dekretem danym 20.09.1690 roku w Sejmie w Warszawie zrównał parafię Skrzatusz z wielkimi parafiami miejskimi, a także powiększył jej włości.

1696 – pierwsze organy
Było ot nieduży kilkugłosowy pozytyw.

1697

13 listopada 1697 roku biskup poznański Jan Stanisław Witwicki ogłosił dekret uznający Figurę Matki Boskiej Bolesnej ze Skrzatusza jako Cudowną.

1698

Sklepienie zostało w 1698 roku przyozdobione przez nieznanego malarza iluzjonistyczną polichromią barokowa, która przedstawia obrazy z życia Matki Boskiej: nad chórem Chrystusa Ukrzyżowanego, a na sklepieniu Chrystusa jako Sędziego, Zwiastowanie, Adoracja NMP przez Świętych, Niepokalaną, Nawiedzenie i Boga Ojca w glorii.

1701

Po konsekracji w 1701 roku przez biskupa sufragana poznańskiego Hieronima Wierzbowskiego skrzatuskiej świątyni, stał się Skrzatusz centrum katolicyzmu i miejscem narodowej tożsamości zamieszkujących te ziemie Polaków.

1715 – budowa ołtarza poświęcenia krzyża świętego

1724 – obsunął się strop, uszkodzone zostały m.in. organy.

1772-1945

Po rozbiorach Polski i przyłączeniu w 1772 r. do Prus stopniowo dominację na tych terenach przejmowała ludność niemiecka

1777

Ksiądz Andrzej Józef Delerdt – wikariusz skrzatuski podaje w swoim rękopisie z 1777 roku 66 przypadków otrzymanych łask, uznanych za cudowne, które spisane zostały po przysięgą i w obecności świadków.

1859 - remont kościoła

1870 – nowe większe organy.

1878- remont kościoła

1909- remont kościoła

1945

Wycofujący się ze Skrzatusza żołnierze radzieccy spalili i zburzyli m. in. plebanię.

1952 - sanktuarium w Skrzatuszu opiekują się księża salezjanie

1965 - powstał hymn "Pani Skrzatuskiej", śpiewany odtąd w czasie zasłaniania i odsłaniania figury

1972 – Skrzatusz - znalazł się w granicach nowopowstałej Diecezji Koszalińsko – Kołobrzeskiej

1979-1980- remont kościoła

1986 – prace konserwatorskie polichromowanej rzeźby - figury Matki Boskiej Bolesnej

18 wrzesień 1988 - koronacja figury Matki Boskiej Bolesnej przez J. Em. Ks. Kardynała Józefa Glempa, Prymasa Polski.

2001

Po 49 latach pracy duszpasterskiej zgromadzenia Salezjańskiego, proboszczem i kustoszem w Skrzatuszu został duszpasterz diecezjalny. Ks. kanonik mgr Józef Słowik

2004-2005
Remont Organów

2011

Proboszczem oraz Dyrektorem Budowy Domu Pielgrzyma i Renowacji Sanktuarium w Skrzatuszu został Ks. Tomasz Jaskółka,

Ks. Prałat Józef Słowik pozostał rezydentem w parafii.

2013

"Tłumy wiernych i kapłanów pożegnało byłego kustosza sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Skrzatuszu.
Ks. prałat Józef Słowik spoczął tuż przy świątyni."

Ks. Józef Słowik urodził się 21 sierpnia 1939 roku w Aleksandrowie. Po ukończeniu szkoły średniej w roku 1958, rozpoczął nowicjat i studia seminaryjne w Wyższym Seminarium Duchownym Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego w Ząbkowicach Śląskich i w Ołtarzewie. Święcenia kapłańskie przyjął 20 czerwca 1965 roku w Ołtarzewie, jako ksiądz pallotyn.
Dekretem z dnia 15 czerwca 1981 roku ks. Józef Słowik został inkardynowany do diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej.
Ks. Józef Słowik był duszpasterzem w sześciu parafiach: pw. NMP Królowej Polski Lęborku (1978-1979), pw. Świętej Trójcy w Wrzosowie (1979-1987), pw. św. Józefa Rzemieślnika w Koszalinie (1987-1989), pw. św. Michała Archanioła w Karlinie (1989-1993), pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Starej Łubiance (1993-2001) i w parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Skrzatuszu. Później przez dekadę był kustoszem Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Skrzatuszu (2001-2011).
W roku 2006 Ojciec Święty Benedykt XVI na prośbę bpa Kazimierza Nycza obdarzył ks. kan. Józefa Słowika godnością Kapelana Jego Świątobliwości.
Kapłan zmarł 8 stycznia 2013 w szpitalu w Chodzieży.

Po półtora roku do sanktuarium wróciła cudowna figurka Matki Boskiej Bolesnej. Pieta przeszła renowację.

2014

Proboszczem a zarazem kustoszem został Ks. Andrzej Malczyński.

2015

Ponad 10 zastępów Straży Pożarnej walczyło z pożarem plebanii przy sanktuarium w Skrzatuszu.
Straty były na tyle duże ze podjęto decyzje zburzenia starej plebani i budowa nowej.

2016

Proboszczem a zarazem kustoszem został ks. Wacław Grądalski

Biskup koszalińsko-kołobrzeski Edward Dajczak odłączył od parafii w Skrzatuszu miejscowości: Witankowo, Dobino, Zawada, Chude, Wiesiółka i utworzył z nich nową parafię z siedzibą w Witankowie.

W parafii i sanktuarium rozpoczynają swoją służbę Siostry Uczennice Krzyża

2017

Rekonsekracja ołtarza i kościoła przez biskupa koszalińsko-kołobrzeskiego Edwarda Dajczaka (4 czerwca)

2017

Podczas odpustu diecezjalnego poświęcenie Domu Pielgrzyma (17 września)